Mìneachadh
Tha diofar dhòighean sa Ghàidhlig air innse gu bheil rud ga dhèanamh air rud no neach.
’S e an dòigh thraidiseanta, ged nach eil i cho cumanta a-nise:
- Rugadh e ann an New York. (Rud a thachair ron a seo)
- Thogadh an taigh seo o chionn fichead bliadhna.
- Cha togar an sgoil ùr airson còig bliadhna eile. (Rud a thachras às dèidh seo.)
Tha an dòigh as cumanta san latha an-diugh stèidhte air
chaidh/thèid,
air a chleachdadh
le faclan gnìomh leithid
bristeadh, òl, ceartachadh, agus a’ leantainn a’ phàtrain seo:
- Chaidh na h-uinneagan a bhristeadh.
- An deach an sùgh air fad òl?
- Chaidh an litreachadh a cheartachadh.
- Thèid do chòta a fhliuchadh.
- An deach an dòigh seo fheuchainn?
[Tha toiseach fhaclan a’ tòiseachadh le
b, c, d, f, g, m, p, s, t agus le
sl, sn, sr ag atharrachadh ach chan eil faclan le
l, n, r, sg, sm, sp, st no le
a/à, e/è, i/ì, o/ò, u/ù. Chan eil
a air a shealltainn ro
a, e, i, o, u no ro
f +
a, e, i, o, u: Chaidh an deoch
òl.]
Mas ann air
mi, thu, e, i, sinn, sibh no
iad a tha an gnìomh air a dhèanamh, tha am pàtran a leanas air a chleachdadh:
- Chaidh mo chumail air ais. (mi)
- Thèid do leòn mura bi thu faiceallach. (thu)
- Chaidh fhàgail aig an taigh. (e)
- Chaidh a bristeadh. (i – an dealbh)
- Thèid òl. (e – an t-uisge) Thèid a h-òl. (i – an tèatha)
- Chaidh ar cumail a-mach às an talla.
- Thèid ur faicinn an ceartuair.
- An deach am bristeadh? Chaidh an càradh.
[Tha
m’ is
d’ air an cleachdadh an àite
mo, do … ro
a, e, i, o, u agus
f +
a, e, i, o, u: Chaidh
d’ fhaicinn. Chan eil
a (e) air a chleachdadh ro
a, e, i, o, u ach tha
a h- (i): Chaidh òl
(e – an t-uisge), chaidh
a h-òl
(i – an teatha).]
