Mìneachadh
Tha na faclan a leanas a’ seasamh airson dhaoine no rudan:
- mi, thu/tu, e, i, sinn, sibh, iad
- mise, thusa/tusa, esan, ise, sinne, sibhse, iadsan
- mi fhèin/fhìn, thu/tu fhèin, e/i fhèin, sinn fhèin/fhìn, sibh fhèin, iad fhèin.
[Tha na riochdan san dara is an treas loidhne air an cleachdadh gus cuideam a chur air
mi,
thu …]
Tha diofar dhòighean anns a’ Ghàidhlig air innse cò dham buin rud. ’S e aon dhiubh a bhith a’ cleachdadh
mo, do, a/a h-, ar/ar n-, ur/ur n-, an/am ron fhacal:
- mo cheann (mi), m’ ad, do chluas (thu), d’ fhàinne, a chòta (e), a seacaid (i), a h-ad (i), ar dachaigh (sinn), ur taighean (sibh), an leabhraichean (iad), am bagannan (iad).
[Tha toiseach nam faclan air an atharrachadh às dèidh
mo, do agus
a (e).]
Tha an riochd a leanas a’ cur taic ri
mo, do …:
- mo chàr-sa, do chàr-sa, a chàr-san, a càr-se, ar càr-ne, ur càr-se, an càr-san.
[Tha
–sa, -se … agus
fhèin/fhìn air an cleachdadh cuideachd ann am pàtrain mar:
ri mo thaobh
-sa,
gur fàgail
–se,
mo dhachaigh
fhèin/fhìn.]
Tha
agam, agad, aige, aice, againn, agaibh, aca air an cleachdadh an àite
mo, do … anns a’ phàtran a leanas:
- An càr agam
- An taigh agad
- An t-seacaid aice
Agam(sa), agad(sa), aige(san), aice(se), againn(e), agaibh(se), aca(san).
[Tha an t-alt (
an/am, a’, an t-, na) an-còmhnaidh còmhla ris an fhacal sa phàtran seo.]
Airson innse mu rud a bhuineas do neach eile (seach
mi, thu …),
tha dà phàtran a ghabhas cleachdadh:
- cas a’ bhalaich
- làmh Chaluim
- còta Màireid
Agus le
aig:
- an leabhar aig a’ bhalach
- an càr aig Calum
- an còta aig Màiread.
[Chan eil toiseach ainmean bhoireannach, mar
Mairead, ag atharrachadh mar as trice sa chiad phàtran. Tha an t-alt (
an/am, a’, an t-) an-còmhnaidh ron chiad fhacal (
càr, còta) san dara pàtran. Ma tha an t-alt anns a’ chiad phàtran, tha e a’ dol leis an dara facal a-mhàin. Bu chòir na riochdan
mo/do … agus
cas a’ bhalaich a cleachdadh airson rudan a tha nam pàirt de neach (mar
cas) ach faodar an cleachdadh airson rudan eile cuideachd.]
