SSPCK
Chaidh Comann Sgaoileadh Eòlas Crìosdail ann an Alba (an SSPCK) a stèidheachadh ann an 1709, agus bha e ag amas air na Sgriobtaran ionnsachadh do dhaoine air feadh Gàidhealtachd na h-Alba.
Dr Samuel MacIain agus foillseachadh Bhìoball Gàidhlig
Chomharraich Dr Samuel MacIain gun robh an SSPCK a’ cur stad air tionndadh Gàidhlig den Bhìoball a bhith ga fhoillseachadh.
Ann an 1776 thug e ionnsaigh air poileasaidh an SSPCK a thaobh nan Gàidheal:
‘…chan eil air fhàgail ach an cànan aca agus a’ bhochdainn aca.
Tha an cànan fo ionnsaigh air gach taobh.
Tha sgoiltean air an togail nach eil a’ teagasg ach Beurla, agus o chionn ghoirid, shaoil cuid gun robh e reusanta tionndadh den Bhìoball a dhiùltadh dhaibh, gus nach biodh cuimhneachan aca air a’ chànan mhàthaireil aca.’
Mar fhreagairt do na thuirt MacIain, cho-dhùin an Comann gum faigheadh iad tionndadh Gàidhlig air a’ Bhìoball.
Nochd Tiomnadh Nuadh Gàidhlig an SSPCK air an ath bhliadhna, ann an 1767.
Bha an teacsa Gàidhlig agus an teacsa Beurla air duilleagan mu choinneamh a chèile.
Dh’obraich seo na b’ fheàrr leis gun deach am meadhan teagaisg ann an sgoiltean na Gàidhealtachd atharrachadh bho Bheurla gu Gàidhlig.
Bho 1767, cheadaich sgoiltean SSPCK Gàidhlig mar mheadhan teagaisg sna sgoiltean aca air Ghàidhealtachd (ged a lean sgoiltean paraiste a’ teagasg tron Bheurla a-mhàin).
Thigeadh an Seann Tiomnadh an uair sin ann an 1801.
